"İnsan ömrü boyu, görəsən, neçə vidalaşma yaşayır? Uşaqlıqla, yeniyetməliklə, gəncliklə, sağlamlıqla, səbirlə, ümidlərlə vidalaşmalı olursan, bunların içində, məncə, ən ağırı – sevdiyin insanlarla vidalaşmaqdır. Fiziki baxımdan qopa bilərsən, amma qəlbin onlarla heç vaxt vidalaşmır..."

Tam əminliklə deyə bilərəm ki, bu roman Azərbaycan ədəbiyyatında öz layiqli yerini tutacaq, indidən klassika saya biləcəyimiz, çox dəyərli əsərdir.

Kitab Əhməd Cavadın oğlu Yılmazın "ay maa" deyərək müraciət etdiyi Anaxanım adlı qadına məktub gəlməsi və onu haldan hala salması ilə başlayır. Biz məktubun kimdən gəldiyini və Anaxanımın niyə o hala düşməsini kitabın sonlarına yaxın bilirik. Əsərin bu cür bir məktubla, ismarışla başlaması, məncə, təsadüfi deyil. Roman bütövlükdə bir ismarış (mesaj) ehtiva edir – Əhməd Cavad ölməyib, onu və onun kimiləri öldürmək mümkün deyil... Bu ismarışı Ülviyyə xanım mətndə çox ustalıqla həll edib. Ümumiyyətlə, kitabda ortaya qoyulan fikirlər heç bir halda didaktik "ağılöyrətmə" sərhəddinə keçmir, düyün kimi ortalıqda qalmır, müəllif nə fikir (yaxud ismarış) yazırsa, hamısını mətnə tamlığı ilə hopdurur və çox incə hörgü ilə hörür. Bundan başqa, müəllif birbaşa vurğulamasa da, "şərin tərəfində olan qalib gələ bilməz, gec-tez şər ona kömək edənləri də tələyə salar" fikrini mətndə çox gözəl göstərir.

Müəllifin dili sizə quru gələ bilər, ancaq nəzərə almaq lazımdır ki, söhbət repressiya illərindən gedir, Şükriyyə xanımın sürgündə olduğu vaxtlardan danışılır, Əhməd Cavad kimi bir şəxsiyyətin puç olan ümidlərindən bəhs olunur, hər halda bu məsələlər ballı-bəlağətli mətnlə çatdırıla bilməzdi. Bu kitabda Ülviyyə xanım heç bir əlavə bəzək-düzək vurmadan, məhz mətninin ikinci, üçüncü qatı ilə diqqəti böyük şairimizin həyatına, onun ailəsinə və haqsız yerə yaşadıqları müsibətlərə yönəldir.

Roman həm müəllifin özünün, həm də Şükriyyə xanımın dilindən nəql olunur. Məncə, bu üsul "Şükriyyə taleyim" adında romanda Şükriyyə xanımın taleyinə maksimum yaxından baxa bilməyimiz üçün çox sərrastca seçilib. Ülviyyə xanım öz obrazını o qədər yaxşı hiss edib, onun yaşadıqlarını elə dərindən duyub ki, Şükriyyə xanımın dilindən (birinci şəxsin təkindən) verilən hissələrdə müəlliflə obraz arasında sərhəd itib, elə bilirsən, elə məhz Şükriyyə xanımın qeydlərini, yaxud gündəliyini köçürüb romana. Bu da oxucunu birbaşa mətnin içinə salır, oxuduqca Şükriyyə xanımla əzab çəkir, onunla kövrəlir, onunla sevinirsən.

Əsərdə repressiya illərindən tanıdığımız, demək olar ki, bütün şəxsiyyətlərin adına, dialoquna rast gəlirsən, ümumiyyətlə, roman o dövrün ruhunu, atmosferini oxucuya çox gözəl ötürə bilir. Kitabı bitirəndə mənə elə gəldi ki, elə bil bu kitab həmişə olub. Çox qəribədir, elə bilirsən ki, Ülviyyə xanım həmin dövrə gedib, əlinə kağız-qələm alıb, gördüklərini yazıb. Kitabın 2020-ci ildə yazılmış olmağı adama inandırıcı gəlmir. Ancaq roman tarix kitabı deyil, bütün hadisələr usta yazıçı qələmindən çıxıb.

Kitab qüsursuza yaxındır. Xırda-xuruş texniki xətalar var, ancaq əsər o qədər dəyərlidir ki, gözə batmır. Ümid edirəm, növbəti nəşrlərdə bu yüngül çatışmazlıqlar da aradan qalxacaq. Bir də, mən dialoqların o dövrə daha çox adaptasiya olunmağını gözləyərdim, bəzən danışanlar müasir dövr adamı kimi danışır kitabda. Ancaq bu qüsur sayıla bilməz, çünki Ülviyyə xanım müasir oxucuya müraciət edir və o dövrdə yaşananların tamlığı ilə hiss olunması, çağdaş oxucunun obrazlarla rahat empatiya qura bilməsi üçün, bəlkə də, belə lazımmış.

Sonda Ülviyyə xanıma bu dəyərli əsərə və gördüyü bu qiymətli işə görə dərin təşəkkürümü bildirirəm. Uğurlarının davamlı olmasını arzulayıram.

Əsəri çox bəyəndim və bütün kitabsevərlərə şiddətlə tövsiyə edirəm!